Gjykimi i ECHR të gushtit 04, 2020 në rastin "Tershana kundër Shqipërisë (Tershana kundër Shqipërisë)" (ankesa Numër 48756/14).
Më 2014, aplikuesi u ndihmua në përgatitjen e ankesës. Ankesa më pas u komunikua Në Shqipëri.
Rasti ju drejtua me sukses një ankese rreth mungesës së përpjekjeve të duhura nga ana e autoriteteve shqiptare në kryerjen e një hetimi në sulmin e acidit ndaj një gruaje. Rasti shkeli kërkesat e nenit 2 të Konventës për Mbrojtjen e Të Drejtave Të Njeriut dhe Lirive Bazë.
RRETHANAT E RASTIT
Aplikanti pësoi plagë serioze në fytyrë si rezultat i një sulmi agresiv ndaj saj në rrugën E Tiranës nga një person i panjohur që përdori acid. Megjithëse aplikanti dyshonte për ish-bashkëshortin e saj për ta bërë këtë, hetimi nuk zbuloi identitetin e autorit të krimit.
ÇËSHTJET LIGJORE
Lidhur me përputhjen me nenin 2 të Konventës (aspekti procedurial dhe ligjor). Gjykata duhet të konsiderohet nëse hetimet e ndërmarra nga autoritetet shqiptare në përputhje me kërkesat e nenit 2 të Konventës në e saj procedurale dhe ligjore aspekt, duke pasur parasysh situatën e përgjithshme e grave në Shqipëri, ku në sulm ka ndodhur, dhe reagimi i autoriteteve në hetimin e incidentit.
Raportet nga organizatat ndërkombëtare mbi Shqipërinë theksojnë rregullisht nivelin e lartë të dhunës kundër grave në atë vend. Për më tepër, raportet vendase duket se mbështesin përfundimin se dhuna kundër grave ishte një problem i përhapur në Shqipëri atë kohë. Raportet e organizatave ndërkombëtare vënë gjithashtu në dukje se këto fakte dhune në Shqipëri nuk janë regjistruar kurdoherë, nuk janë hetuar siç duhet dhe të akuzuarit nuk janë identifikuar shpesh dhe sjellë në përgjegjësi penale. Njoftimet nga organizatat ndërkombëtare kanë sugjeruar se zyrat e policisë dhe prokurorisë publike shqiptare nuk morën një qasje efektive ndaj dhunës ndaj grave mbi bazën e" qëndrimeve sociale dhe vlerave kulturore" dhe se në Shqipëri mbizotëroi një klimë tolerance apo mosndëshkimi për keqbërësit e akteve të tilla të dhunës. Në kohën e sulmit ndaj aplikantit në ankesën e tanishme, kishte një situatë të përgjithshme të fytyrës së parë në Shqipëri që inkurajonte aktet e dhunës kundër grave.
Nëse një sulm mbi një person është kryer në një negative të përgjithshme të klimës në një vend, hetimin e fakteve të sulmeve të bëhet edhe më i rëndësishëm, dhe organet hetuese duhet të ushtrojë kujdesin më të madh në kryerjen e një hetim të plotë për të siguruar që zbatimi efektiv i ligjit për mbrojtjen e të drejtës për jetën.
Detyrimi për të ushtruar të tillë ndërgjegje në hetimin, ndër të tjera, acid sulmeve që, sipas dokumenteve të Kombeve të Bashkuara, Komitetit të Konventës mbi Eliminimin e të Gjitha Formave të Diskriminimit kundër Grave dhe materiale të tjera, mund të jenë pjesë e praktikës të "dhunës me bazë gjinore" kundër grave, u ri-theksohet në Rekomandimin e vet të Përgjithshëm Nr 19, miratuar në vitin 1992, sipas të cilit " Shtetet mund të mbahen përgjegjës për aktet e kryera nga individët privatë, në, nëse këto Shtete nuk kujdesen për të parandaluar shkeljet e të drejtave ose të hetuar aktet e dhunës, të dënojë autorët dhe të paguajë kompensim", dhe është theksuar në Rekomandimin e vet të Përgjithshëm Nr 35 "me bazë gjinore e dhunës kundër grave, të destinuara për të rinovuar Rekomandimin e Përgjithshëm Nr 19", i miratuar në vitin 2017.
Një rast penal mbi faktin e sulmit të acidit ndaj aplikuesit u nis nga prokurori dhe një numër veprimesh hetuese u kryen në lidhje me ish-burrin e aplikantit, lidhur me të cilin u lëshua një vendim mbi zbatimin e masave të detyrueshme mjekësore. U kryen gjithashtu veprime të tjera hetuese, duke përfshirë shikimin e regjistrimeve nga dy video kamera të vendosura në bankat pranë. Megjithatë, autoritetet nuk përcaktuan kurrë përbërjen e përzjerjes gjetur në rrobat e aplikantit dhe në kontejner. Një ekzaminim kimik apo toksikologjik nuk u krye, pasi autoritetet e duhura ose nuk kishin pajisjet e nevojshme të posaçme ose nuk kishin kompetencën për të dërguar kërkesa për një shqyrtim. Në lidhje me këtë, ajo ishte e vështirë për Gjykatën të pranojmë se hetimore veprim që ishte kyç për hetimin e çështjes, domethënë, emërimin e një ekzaminimi mjeko-ligjore për të përcaktuar përbërjen e substancës që i bëri kërkuesit të lëndimeve, nuk ishte kryer me të për shkak të urgjencës dhe vendosmëri. Kështu, autoritetet shqiptare janë përgjegjëse për zgjidhjen e çështjeve të kompetencës së tyre ose për ngritjen e institucioneve speciale për të kryer hetimet e nevojshme, të cilat ishin vendimtare për vazhdimin e hetimit dhe do t'i plotësonte kërkesat e nenit 2 të Konventës në e saj procedurale dhe ligjore aspekt.
Rrethanat e sulmit ndaj aplikantit, i cili kishte të gjitha karakteristikat e një krimi me bazë gjinore, duhet t'i kishin bërë autoritetet shqiptare të vepronin me kujdes të veçantë në kryerjen e hetimit. Po të kishte një dyshim se një sulm ndaj një personi mund të bazohej në gjininë, është veçanërisht e rëndësishme që hetimi të kryhet shpejt dhe efektivisht.
Vendimi përfundimtar mbi këtë çështje, vendimi për të përfunduar hetimin, i cili nuk ishte subjekt i apelit, nuk përmbante një përgjigje të posaçme ndaj çështjes së përbërjes së substancës me të cilën u sulmua aplikuesi, gjetur në rrobat e aplikantit dhe në kontejnerin e braktisur. Për më tepër, pavarësisht nga kërkesat e përsëritura të aplikantit për ta informuar atë për përparimin e hetimit, ajo nuk u ofrua kurrë me ndonjë informacion apo dokument në përgjigje. Lidhur me këtë, aplikanti nuk mund të apelonte kundër dështimit për të kryer ndonjë veprim hetimor apo t'u kërkonte autoriteteve t'i kryenin ato. Gjithashtu, në mungesë të një identiteti të përcaktuar të shkelësit, aplikanti nuk mund të paraqesë një pretendim për dëmet. Rrjedhimisht, hetimi në këtë rast nuk përbënte një përgjigje efektive nga autoritetet shqiptare ndaj sulmit ndaj aplikantit.
KUALITETI
Rasti përfshiu një shkelje të kërkesave të nenit 2 të Konventës (miratuar njëzëri).
Gjykata gjithashtu konstatoi se në mënyrë unanime se kishte pasur shkelje të nenit 2 të Konventës në saj aspekti përmbajtësor, që legjislacionit në fuqi ekzistuar në Shqipëri gjatë periudhës përkatëse për rrethanat e rastit, dhe që, para sulmit, kërkuesi nuk kishte arritur të tërheqë vëmendjen e autoriteteve shqiptare për të ndonjë rrezik prej saj ish-burri, i cili do të kërkonte detyrimin e autoriteteve për të aplikojnë masa preventive apo të marrë veprime të tjera të arsyeshme për të mbrojtur të aplikuesit jetës.
KOMPENSIM
Në aplikimin e nenit 41 të Konventës. Gjykata i dha aplikantit eur 12,000 në lidhje me dëmin jo-qekular, por pretendimi për dëmtimin e përgjithshëm u kundërshtua.