Mehmet Reşit Arslan ve Orhan Bingöl / Türkiye davasında AİHM'nin 18 Haziran 2019 tarihli kararı (şikayet No. 47121/06 ve diğer şikayetler).
2006 yılında, başvuranlara şikayetlerin hazırlanmasında yardımcı olunmuştur. Akabinde şikayetler Türkiye tarafından konsolide edilmiş ve iletilmiştir.
Bu durumda, mahkumların bilgisayar kullanamamaları ve yüksek öğrenim alabilmeleri için internete erişememeleri ile ilgili şikayetler başarıyla değerlendirildi. Dava, İnsan Haklarının ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme'nin 1 No.'lu Protokolünün 2. maddesini ihlal etmiştir.
Davanın koşulları
Haziran 2006'da terörist faaliyetlerden hüküm giymiş iki başvuran yüksek öğrenim kurumlarına giriş sınavlarından geçmiştir. İlk başvuru sahibi 2006-2007 öğretim yılında İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi'ne uzaktan eğitim fırsatları sunan bir öğrenci olarak kayıt yaptırmıştır. İkinci başvuran, üniversiteye gitmesine izin veren notlar aldı ve 2006-2007 öğretim yılı için üniversiteye kaydoldu.
Bu bağlamda ve ilgili mevzuata dayanarak, başvuranlar, yüksek öğrenim alabilmek için, düzeltme kurumu idaresi tarafından bu amaç için tahsis edilen odada bir bilgisayar kullanmalarına ve internete erişmelerine izin verilmesini talep etmişlerdir. İlk başvuru sahibi ayrıca, hesap makinesini ve elektronik tercümanı hücresinde kullanma izni talep etmiştir. Islah makamları, başvuranların taleplerini reddetmiştir. Bu kararlarla ilgili şikayetler başarısız olmuştur.
HUKUK SORULARI
Sözleşmenin 1 No.'lu Protokol'ünün 2. maddesine uyum konusunda. (a) Sözleşme'ye Ek 1 No'lu Protokol'ün 2. maddesinin birinci cümlesinin kapsamı. Başvuru sahiplerinin düzeltme tesislerinin idarelerine sunulan şartları, giriş sınavlarına hazırlanmak ve üniversitede okumak için görsel-işitsel, bilgilendirici veya elektronik materyallerin kullanımı ile ilgilidir. Sonuç olarak, ikinci başvuranın daha sonra bir üniversiteye kayıtlı olup olmadığı önemli değildir. Her iki başvuran da uzaktan eğitim fırsatları sunan yükseköğretim kurumlarında eğitim almayı planlamış ve 2006 yılında yükseköğretim kurumlarına giriş sınavlarını geçmeleri gerekliliğini teyit etmişlerdir.
Türk hukuku hükümlülere bu kurumların sınırları dahilindeki ıslah kurumlarında çalışma fırsatı sunmaktadır. Özellikle, düzeltici kurumlar bu kurumlarda gerçekleştirilen eğitim faaliyetlerine erişimi engellememelidir. Bu bağlamda, 5275 sayılı Kanunun 67 nci maddesinin 3. paragrafı uyarınca, görsel-işitsel öğretim yardımcılarının ve bilgisayarların kullanılmasının yanı sıra internete erişiminin, bu amaç için yeniden yapılanma veya eğitim programlarının bir parçası olarak düzeltici kurumun idaresi tarafından tahsis edilen binalarda idarenin kontrolü altında olmasına izin verilmektedir. Bu fırsat, hükümlülerin bir eğitim kurumunda giriş sınavlarına hazırlanmasına ve gerekirse orada çalışmalarına izin verdiği için eğitim hakkını kullanmanın imkansız olduğu maddi bir araçtır. Avrupa Mahkemesinin yerleşik içtihadına göre, belirli bir zamanda mevcut olan eğitim kurumlarına erişim, Sözleşmenin 1 No.'lu Protokolü'nün 2. maddesinin ilk cümlesinde yer alan yasanın ayrılmaz bir parçasıdır. Sonuç olarak, bu şikayet bu makalenin kapsamındadır.
(b) Esaslar. Türk hukuku mahkumlara belirli koşullar altında bilgisayar kullanma ve internete erişme fırsatını tanıdı. Ancak bu tür bir kullanım, düzeltme kurumunun idaresinin kontrolüne alınabilir ve belirli bir tehlikeyi temsil eden veya yasadışı bir örgütün üyesi olmaktan hüküm giymiş kişilerle kısıtlanabilir. Buna göre, başvuranların haklarına ilişkin kısıtlama yasa ile öngörülmüş ve kamu düzenini korumak ve suçu önlemek için meşru hedefleri takip edebilir.
Görsel-işitsel eğitim tesislerine, bir bilgisayara ve internete erişim koşullarını düzenleme yöntemi, insan hakları düzenlemesi alanındaki katılımcı devletler için kabul edilebilir takdir marjı sınırlarıyla ilgilidir. Buna ek olarak, ne yerel düzeydeki yargılamalar sırasında ne de Avrupa Mahkemesi önündeki yargılamalar sırasında, ilgili ıslah kurumlarının yetersiz fonları ile ilgili herhangi bir gerekçe gösterilmemiştir.
Aynı zamanda, başvuranların hukukun sağladığı fırsatı yakalama arzusu, eğitim alma arzusundan doğmuştur.
Bununla birlikte, birinci başvuranın bir hesap makinesi ve İngilizce'den Türkçe'ye çeviri işlevlerine sahip bir elektronik cihaz kullanmasına izin verilmemesi, özellikle bu cihazın düzeltici kurumun idaresi tarafından belirlenmesi gereken bir yerde gözetim altında olmasına izin verildiğinden, haklı çıkmıştır.
Bilgisayarlara ve internete erişim ile ilgili olarak, başvuranların mahkum oldukları suçların niteliği ile ilgili olarak Türk makamları tarafından dile getirilen güvenlik endişeleri uygun görülmekle birlikte, Türk mahkemeleri bir yandan güvenlik risklerinin detaylı bir analizini yapmamış ve bunlara uymamıştır. , konuyla ilgili çeşitli çıkarları karşılaştırma görevi ve diğer yandan, düzeltici kurumların idareleri tarafından herhangi bir kötüye kullanımın caydırılması yükümlülüğü. Bu koşullar altında, AİHM, mevcut davada, 5275 sayılı Kanunun 67 § 3. maddesinde öngörülen hakkı kullanmak olan, başvuranların talepleri konusunda yetkilileri reddetmek için yeterli gerekçenin bulunduğuna ikna olmamıştır.
Aynı eksiklikler Avrupa Mahkemesinin, Türk makamlarının davadaki çıkarları karşılaştırmak için Avrupa Mahkemesi içtihatlarında belirlenen standartları uygulayıp uygulamadığını etkili bir şekilde belirlemesine izin vermedi.
Dolayısıyla, Türk mahkemeleri, başvuranların eğitim hakkı ile kamu düzeninin korunması gerekleri arasında adil bir denge sağlamadı.
KARAR
Bu durumda, AİHS'nin 1 No.'lu Protokol'ünün 2. maddesinin (oybirliğiyle kabul edildi) şartlarının ihlali söz konusudur.
TAZMİNAT
Sözleşmenin 41. maddesinin uygulanmasında. Mahkeme, Sözleşme ihlali tespitinin kendi başına manevi tazminat olarak yeterli adil tazmin teşkil edeceğine ve maddi tazminat taleplerinin reddedileceğine karar vermiştir.