Απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της 23ης Μαΐου 2019 στην περίπτωση του "Sine Tsaggarakis A.E.E. (Ελλάδα)" (καταγγελία αριθ. 17257/13).
Το 2013, η αιτούσα εταιρεία υποβοηθήθηκε στην προετοιμασία της καταγγελίας. Στη συνέχεια, η καταγγελία κοινοποιήθηκε στην Ελλάδα.
Στην περίπτωση αυτή, εξετάστηκε επιτυχώς μια καταγγελία κατά αντικρουόμενων δικαστικών αποφάσεων σε περιπτώσεις που σκοπός ήταν να κλείσει μια ανταγωνιστική εμπορική επιχείρηση. Στην περίπτωση αυτή υπήρξε παραβίαση των απαιτήσεων της παραγράφου 1 του άρθρου 6 της Σύμβασης για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών.
Περιπτώσεις της υπόθεσης
Η αιτούσα εταιρία, η οποία κατέχει κινηματογράφο, αμφισβήτησε ενώπιον του δικαστηρίου τις άδειες που εξέδωσε ανταγωνιστική εταιρία για την κατασκευή και τη λειτουργία παρόμοιου κινηματογράφου σε γειτονική συνοικία της πόλης. Υποστήριξε ειδικότερα ότι, σύμφωνα με το σχέδιο αστικής ανάπτυξης, η ζώνη αυτή προοριζόταν για κατοικία.
Έχοντας εξετάσει την πρώτη αιτίαση, το τέταρτο τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας εξέδωσε απόφαση σύμφωνα με την οποία ο σεβασμός της «νόμιμης εμπιστοσύνης» εμπόδισε την αναθεώρηση της νομιμότητας της οικοδομικής άδειας από τη διοίκηση στο στάδιο της έκδοσης της άδειας λειτουργίας. Έχοντας διαπιστώσει την ασυμφωνία μεταξύ της δικαστικής πρακτικής και του πέμπτου τμήματος, το τέταρτο τμήμα αποφάσισε να παραπέμψει την υπόθεση στην ολομέλεια του κρατικού συμβουλίου.
Στη συνέχεια, μολονότι η Ολομέλεια δεν συμφώνησε με τη θέση του τετάρτου τμήματος, ο τελευταίος απέρριψε την καταγγελία της προσφεύγουσας εταιρίας με την αιτιολογία ότι οι περιστάσεις της υπόθεσης ήταν «εξαιρετικές».
Ωστόσο, το πέμπτο τμήμα, αφού εξέτασε μια άλλη καταγγελία της αιτούσας εταιρείας, διέταξε τη στεγανοποίηση του νέου κινηματογράφου.
Υποθέτοντας ότι οι αποφάσεις που ελήφθησαν στην υπόθεση αντιτίθενται μεταξύ τους, η αιτούσα εταιρεία άσκησε έφεση εναντίον της ασυνέπειας στη δικαστική πρακτική, η οποία παραβίασε το δικαίωμά της για ασφάλεια δικαίου.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ
Όσον αφορά τη συμμόρφωση με το άρθρο 6, παράγραφος 1 της Σύμβασης. α) Εφαρμογή. (i) Διαφορά σχετικά με τα πολιτικά δικαιώματα και τις υποχρεώσεις. Παρά το γεγονός ότι, με την πρώτη ματιά, η καταγγελία της αιτούσας εταιρείας αφορά το ζήτημα της προστασίας του κράτους δικαίου, δεν μπορεί να εξομοιωθεί με το actio popularis. Η προσφεύγουσα εταιρία προέβαλε, μεταξύ άλλων, επιχειρήματα σχετικά με την απώλεια πελατών, τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα τις δραστηριότητες ανταγωνιστικού κινηματογράφου, και το Δικαστήριο αναγνώρισε πολλές φορές το πελατολόγιο ως συμφέρον, δηλαδή «περιουσία».
Το δικαίωμα της αιτούσας εταιρείας να κινήσει τη σχετική διαδικασία δεν αμφισβητήθηκε ούτε από τα πρόσωπα που εμπλέκονταν στη διαδικασία ούτε από τα διάφορα δικαστικά τμήματα του Συμβουλίου της Επικρατείας που εξέτασαν την υπόθεση.
Έτσι, λαμβανομένης υπόψη της σημασίας του αντικειμένου του ισχυρισμού στην προκειμένη περίπτωση, της φύσης των επίδικων αγωγών και του δικαιώματος της αιτούσας εταιρείας να κινήσει την αντίστοιχη διαδικασία "διαφωνίας" που έθιξε η αιτούσα εταιρεία, υπήρχε επαρκής σχέση με το «αστικό δίκαιο» που είχε.
- ii) Ο αποφασιστικός χαρακτήρας της διαφοράς. Το αποτέλεσμα της διαδικασίας ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας ήταν αποφασιστικής σημασίας για το εν λόγω δίκαιο, δεδομένου ότι μια απόφαση που ελήφθη υπέρ της προσφεύγουσας εταιρίας θα είχε οδηγήσει στο κλείσιμο του ανταγωνιστικού κινηματογράφου, που ήταν ο σκοπός που επιδίωκε η προσφεύγουσα εταιρία.
β) Επί της ουσίας. Φαίνεται ότι οι προϋποθέσεις ασφάλειας δικαίου που καθόρισε το Δικαστήριο δεν τηρήθηκαν εν προκειμένω.
- i) Σημαντική απόκλιση. Υπήρξε μια «βαθιά και σταθερή» αντίφαση μεταξύ της νομολογίας του τέταρτου και του πέμπτου τμήματος του Συμβουλίου Επικρατείας σχετικά με το ζήτημα του κατά πόσον ήταν δυνατό ή ακόμη και αναγκαίο να ελεγχθεί και πάλι η νομιμότητα της άδειας οικοδομής κατά την εξέταση της νομιμότητας και την έκδοση της άδειας λειτουργίας.
Αυτή η διαφορά υπήρξε εδώ και πολλά χρόνια. Επιπλέον, ασχολήθηκε με ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος, καθώς αυτή η ασυμφωνία επηρέασε πολλές παρόμοιες περιπτώσεις και πρότεινε στις διοικητικές αρχές να τηρούν τις σημαντικότερες αρχές του διοικητικού και συνταγματικού δικαίου.
- ii) Την ύπαρξη μηχανισμού εναρμονίσεως της νομολογίας. Στον διοικητικό νόμο και την τάξη της Ελλάδας, η λειτουργία της επίλυσης αντιφάσεων μεταξύ διαφόρων τμημάτων του Συμβουλίου της Επικρατείας ή μεταξύ άλλων διοικητικών αρχών ανήκει στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Στην προκειμένη περίπτωση, η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας αποφάσισε ότι, προκειμένου να διασφαλιστεί η βέλτιστη τήρηση της αρχής της προστασίας του περιβάλλοντος που κατοχυρώνεται στο Σύνταγμα, η δυνατότητα κατασκευής κινηματογράφου πρέπει να ελέγχεται όχι μόνο στο στάδιο της έκδοσης οικοδομικής άδειας αλλά και στο στάδιο της έκδοσης άδειας λειτουργίας.
Επιπλέον, η απόφαση της ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας δεν περιορίστηκε σε μια αφηρημένη δήλωση των σχετικών αρχών, αλλά ουσιαστικά επέλυσε το βασικό ζήτημα της υπό εξέταση διαφοράς.
iii) Η αποτελεσματικότητα του μηχανισμού. Με την επανεξέταση της υπόθεσης, το τέταρτο τμήμα παρέμεινε ουσιαστικά στη θέση της προηγούμενης νομολογίας του, αναφέροντας "εξαιρετικές περιστάσεις". Ωστόσο, η ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας έχει ήδη λάβει υπόψη τα στοιχεία της υπόθεσης.
Ως αποτέλεσμα της διαδικασίας, προέκυψε μια κατάσταση στην οποία, αφενός, το ψήφισμα του τέταρτου τμήματος επέτρεψε στον κινηματογράφο να λειτουργήσει κανονικά, ενώ από την άλλη η απόφαση του πέμπτου τμήματος διέταξε τον κινηματογράφο να παύσει τις δραστηριότητές του (με σφράγιση).
Επιπλέον, η κατάσταση επιδεινώθηκε από την άρνηση του γραφείου του δημάρχου να εκτελέσει την απόφαση του πέμπτου τμήματος, η οποία εγκρίθηκε από επιτροπή του κρατικού συμβουλίου με σκοπό την παρακολούθηση της ορθής εκτέλεσης των αποφάσεων, με την αιτιολογία ότι ο αντίπαλος κινηματογράφος υπέβαλε αίτηση για «συμμόρφωση προς τον νόμο».
Έτσι, η απόκλιση στη νομολογία του τέταρτου και του πέμπτου τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας έχει συμβεί επί σειρά ετών, υπάρχει σήμερα, παρά την παρέμβαση της Ολομέλειας του Κρατικού Συμβουλίου. Η κατάσταση της νομικής αβεβαιότητας που προέκυψε εξαιτίας αυτού αποδεικνύει ότι αυτός ο μηχανισμός εναρμόνισης της νομολογίας δεν ήταν αποτελεσματικός.
ΨΗΦΙΣΜΑ
Στην περίπτωση αυτή υπήρξε παραβίαση των απαιτήσεων της παραγράφου 1 του άρθρου 6 της Σύμβασης (που εγκρίθηκε με πέντε ψήφους υπέρ και δύο με "κατά").
Κατ 'εφαρμογή του άρθρου 41 της Σύμβασης. Το Δικαστήριο χορήγησε στην αιτούσα εταιρεία 8 000 ευρώ για ηθική βλάβη, απορρίπτοντας την αξίωση χρηματικής ζημίας και κάλεσε τις ελληνικές αρχές να επανεξετάσουν την υπόθεση εντός έξι μηνών, εφόσον το ζήτησε η αιτούσα εταιρεία.