Η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της 31ης Οκτωβρίου 2017 στην υπόθεση Kamenos κατά Κύπρου (καταγγελία αριθ. 147/07).
Το 2007, ο αιτών βοήθησε στην προετοιμασία της καταγγελίας. Στη συνέχεια, η καταγγελία κοινοποιήθηκε στην Κύπρο.
Η υπόθεση εξέτασε επιτυχώς την καταγγελία του δικαστή για την προσαγωγή του σε κατηγορία πειθαρχικού αδικήματος και διενέργεια πειθαρχικών διαδικασιών από το ίδιο δικαστικό όργανο κατά παράβαση της αρχής της αμεροληψίας. Υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 της Σύμβασης για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και των Θεμελιωδών Ελευθεριών.
Επί της περιπτώσεως
Κατά την περίοδο που αφορούσε τις περιστάσεις της υπόθεσης, ο προσφεύγων ήταν ο δικαστής και πρόεδρος του Δικαστηρίου Βιομηχανικών Διαφορών της Κύπρου. Σχετικά με τις καταγγελίες τρίτων σχετικά με τις πταιστικές πράξεις του δικαστή από την πλευρά του αιτητή, το Ανώτατο Δικαστήριο όρισε ανεξάρτητο εξεταστικό δικαστή για την επανεξέταση της υπόθεσης. Μετά την παραλαβή της έκθεσης του ανακριτή και ο ίδιος ο εισαγγελέας αντί να παραχωρήσει το Ανώτατο Δικαστήριο απαγγελθεί κατηγορίες για ανάρμοστη συμπεριφορά κατά του καταγγέλλοντος και τον κάλεσε στο Ανώτατο Συμβούλιο των εργασιών, οι οποίες περιλαμβάνονται όλες οι δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Το Ανώτατο Συμβούλιο Δικαιοσύνης διενήργησε πειθαρχική διαδικασία, διαπίστωσε ότι οι κατηγορίες εναντίον του αιτηθέντος ήταν αποδεδειγμένες και αφού άκουσε τον αιτούντα, τον απέρριψε.
Στις συμβατικές διαδικασίες, ο αιτητής κατήγγειλε βάσει του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης ότι είχε καταδικαστεί και καταδικαστεί από τους ίδιους δικαστές κατά παράβαση της αρχής της αμεροληψίας.
ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ
Όσον αφορά τη συμμόρφωση με το άρθρο 6, παράγραφος 1 της Σύμβασης. α) Εφαρμογή. θ) Η ποινική νομική πτυχή. Οι παράνομες ενέργειες αποτελούσαν πειθαρχικό αδίκημα, περιορισμένο και σχετικό με την εκτέλεση των καθηκόντων ενός δικαστή. Η ποινή για τον προσφεύγοντα ήταν απόλυση, αλλά αυτό δεν εμπόδισε τον προσφεύγοντα να ασκήσει ως δικηγόρος. Έτσι, η διαδικασία ήταν καθαρά πειθαρχική και δεν περιλάμβανε την εξέταση ποινικών διώξεων.
- ii) Ζήτημα αστικού δικαίου. Σύμφωνα με το Κυπριακό δίκαιο, οι δικαστές, σύμφωνα με την αρχή της αδράνειας, χωρίς την ύπαρξη εξαιρετικών περιστάσεων, είχαν το δικαίωμα να παραμείνουν στην εξουσία για την πλήρη θητεία τους μέχρι την παραίτησή τους. Το αποτέλεσμα της πειθαρχικής διαδικασίας στην υπόθεση του αιτούντος ήταν άμεσα καθοριστικό για τον τρόπο με τον οποίο ασκήθηκε αυτό το δικαίωμα. Έτσι, υπήρξε μια πραγματική και σοβαρή διαμάχη για τον "νόμο" στον οποίο η προσφεύγουσα μπορούσε, για αποδεδειγμένους λόγους, να επικαλεστεί σύμφωνα με το εσωτερικό δίκαιο.
Για να διαπιστωθεί αν υπήρξε «δικαίωμα» στην οποία αναφέρεται η προσφεύγουσα, η «αστική» χαρακτήρα στην αυτόνομη έννοια του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης, το Δικαστήριο εφάρμοσε το κριτήριο που αναπτύχθηκε στο Vilho Eskelinen. Σύμφωνα με αυτή τη δοκιμασία, ένας δημόσιος υπάλληλος αποκλείεται από την προστασία του άρθρου 6 της Σύμβασης μόνον εφόσον πληρούνται σωρευτικά δύο προϋποθέσεις: (α) την εθνική νομοθεσία αποκλείει ρητά την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για τη θέση ή κατηγορία προσωπικού, και (β) η εξαίρεση δικαιολογείται από αντικειμενικούς λόγους δημοσίου συμφέροντος.
Το Συνέδριο διαπίστωσε ότι η πρώτη προϋπόθεση της εξέτασης της υπόθεσης Eskelinen, είτε η εθνική νομοθεσία αποκλείει άμεσα την πρόσβαση στο δικαστήριο, δεν πληρούται. Αφού εξέτασε τη νομολογία του, το Δικαστήριο σημείωσε ότι ενώ η ικανότητα του αιτούντος να ζητήσει δικαστικό έλεγχο της προσβαλλομένης αποφάσεως ή πράξεως, προφανώς, είναι καθοριστική για το ζήτημα του κατά πόσον η νομοθεσία της χώρας αποκλειστεί η πρόσβαση σε δικαστήριο, δεν ήταν μια απαραίτητη προϋπόθεση: ακόμη και εν απουσία του δικαστικού ελέγχου του αιτούντος θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι έχει πρόσβαση σε δικαστήριο για τους σκοπούς της συμμόρφωσης με τους όρους της πρώτης δοκιμής Eskelinen, αν το ίδιο το πειθαρχικό όργανο ειδική ως «δικαστήριο». Αυτή ήταν η κατάσταση στην περίπτωση του προσφεύγοντος. Παρά το γεγονός ότι η απόφαση της δίκης του Ανωτάτου Δικαστηρίου σχετικά με την απόλυσή του δεν προβλέπει έλεγχο του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου περιλαμβάνονται όλες οι 13 δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου, και σύμφωνα με την παράγραφο 8 του άρθρου 153 του Συντάγματος της Κύπρος στο πλαίσιο της διαφοράς που είχε δικαστικού χαρακτήρα. Οι δικαστές κλήθηκαν να ακουστούν και να παρίστανται κατά την εξέταση της υπόθεσής τους, απολάμβαναν συνταγματικά δικαιώματα ισοδύναμα με αυτά που προβλέπονται στις παραγράφους 1 έως 3 του άρθρου 6 της Σύμβασης. Το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο προέβη σε ακροάσεις, κάλεσε και άκουσε μάρτυρες, αξιολόγησε τα αποδεικτικά στοιχεία και έλυσε τα ερωτήματα που του τέθηκαν σχετικά με τις νομικές αρχές. Έτσι, η πειθαρχική διαδικασία κατά του αιτούντος διεξήχθη από το δικαστήριο για τους σκοπούς της δοκιμασίας του Eskelinen.
Δεδομένου ότι η δοκιμή πρώτη προϋπόθεση Eskelinen δεν πραγματοποιήθηκε, ενώ οι δύο πλευρές της δοκιμής πρέπει να πληρούνται για την εφαρμογή του άρθρου 6 της Σύμβασης της πειθαρχικής διαδικασίας, δεν υπήρχε λόγος να εξεταστεί η δεύτερη πτυχή. Έτσι, το άρθρο 6 § 1 της Σύμβασης από πλευράς αστικού δικαίου εφαρμόστηκε στην πειθαρχική διαδικασία κατά της προσφεύγουσας.
ΛΥΣΗ
Η καταγγελία κρίθηκε παραδεκτή (τεκμηριώνεται με πλειοψηφία).
β) Επί της ουσίας. Των διαδικασιών και των δικαστικών αποφάσεων του Ανώτατου Συμβουλίου ανέφερε ότι ζήτησε να αποφεύγεται η χρήση των διαδικασιών, η οποία είχε το χαρακτήρα της ενοχής, για να αποφευχθεί μια ατμόσφαιρα εχθρότητας και αντιπαράθεσης στο πλαίσιο της δίκης. Σε μια προσπάθεια για την επίτευξη αυτού του στόχου, ο ίδιος αποφάσισε να μην επιβάλει δασμούς στις εισαγγελείς ανακριτή ή άλλο δικαστικού λειτουργού και δεν κάνουν ερωτήσεις στους μάρτυρες αλλιώς παρά με σκοπό την αποσαφήνιση. Όπως σημείωσε το Ανώτατο Συμβούλιο των Δικαστηρίων στην απόφασή του, ουσιαστικά ενήργησε ως ακροατήριο για να ακούσει τη μαρτυρία των μαρτύρων. Επίσης, δεν ζήτησε από την προσφεύγουσα ερωτήσεις. Παρ 'όλα αυτά, το ίδιο ισχύει και για το Ανώτατο Δικαστήριο που διατύπωσε κατηγορίες εναντίον του αιτούντος και, στη συνέχεια, συνεδρίασε ως Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο, διεξήγαγε πειθαρχική διαδικασία. Εξέτασε επίσης και απέρριψε την αντίρρηση του προσφεύγοντος προς τα στοιχεία των τελών. Σε μια τέτοια κατάσταση, η σύγχυση των λειτουργιών της άσκησης κατηγοριών και η εξέταση των θεμάτων της υπόθεσης θα μπορούσε να δικαιολογήσει αντικειμενικά τους φόβους της αμεροληψίας του Ανώτατου Συμβουλίου Δικαιοσύνης.
ΑΠΟΦΑΣΗ
Υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 της Σύμβασης (έξι ψήφους υπέρ, μία φορά τη φορά).
ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ
Κατά την εφαρμογή του άρθρου 41 της Σύμβασης. Το Δικαστήριο χορήγησε στον αιτούντα ποσό 7.800 ευρώ για ηθική βλάβη, απορρίφθηκε η αξίωση χρηματικής ζημίας.