ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ დაადგინა ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენციის მე -2 მუხლის მოთხოვნათა დარღვევა.

Заголовок: ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ დაადგინა ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის კონვენც Сведения: 2019-02-19 09:23:19

სელიშვილი-ბოლქვაძე (სარიშვილი-ბოლქვაძე) წინააღმდეგ საქართველო (საჩივარი N 58240/08) საქმეზე 1988 წლის 19 ივლისის გადაწყვეტილებით.

2008 წელს, განმცხადებელს დაეხმარებოდა საჩივრის მომზადება. მოგვიანებით, საჩივარი საქართველოსთვის მიეწოდა.

საქმე უკმაყოფილოა პაციენტის სიცოცხლის დაცვის შესახებ წესების არაეფექტურობაზე და იურიდიული საშუალების არარსებობა სამედიცინო მოპყრობის შედეგად მიყენებული ზარალის შედეგად მიღებული ზარალის კომპენსაციის მისაღებად. საქმე იყო კონვენციის მე -2 მუხლის დარღვევა.


საქმის გარემოებები


2004 წელს განმცხადებლის შვილი მოათავსეს საავადმყოფოს ინტენსიური თერაპიის განყოფილებაში დაზიანებით, ერთი თვის შემდეგ გარდაიცვალა. სამედიცინო სპეციალისტების კომისიამ დაადგინა, რომ მკურნალობის დროს სამედიცინო შეცდომა გაკეთდა. მას შემდეგ, რაც განმცხადებელმა უარი თქვა ნებართვის გაცემისთვის, ხოლო შემდგომში სხეულის გამონაყარის გამო, გამოძიება შეწყდა 2008 წელს იმის გამო, რომ პროკურატურის ორგანოებს არ შეეძლოთ მომჩივნის ვაჟის გარდაცვალების სავარაუდო სამედიცინო დაუდევრობასა და გარდაცვალებას შორის მიზეზობრივი კავშირი. იმავდროულად, სამოქალაქო სასამართლოებმა დაასკვნეს, რომ განმცხადებლის ვაჟის გარდაცვალების მიზეზი იყო სამედიცინო დაუდევრობა და რომ საავადმყოფოში არაერთხელ არ ჩატარებულა საავადმყოფოში არალეგალური საქმიანობა და საავადმყოფოს ზოგიერთმა სამედიცინო პერსონალმა დამოუკიდებლად უზრუნველყო სამედიცინო დახმარება. განმცხადებელს მატერიალური ზიანისთვის 2,700 ევრო გადაეცა. არამატერიალური ზიანის კომპენსაციის მოთხოვნები უარყოფილი იქნა, რადგან საქართველოს კანონმდებლობა არ ითვალისწინებდა მომჩივნის ნათესავის სიცოცხლის უფლების დარღვევით გამოწვეული არამატერიალური ზიანის კომპენსაციას.


კანონის მოთხოვნები


კონვენციის მე -2 მუხლის შესაბამისად. (ა) არსებითი ასპექტი. სავარაუდო სამედიცინო დაუდევრობის გათვალისწინებით, მოპასუხე სახელმწიფოს ხელისუფლების პოზიტიური ვალდებულება შემოიფარგლებოდა იმ ვალდებულების შესასრულებლად, რომელიც ეფუძნებოდა ეფექტურ მარეგულირებელ ჩარჩოებს, რომლებიც ავალდებულებს საავადმყოფოებს მიიღონ შესაბამისი ზომები პაციენტების სიცოცხლის დაცვის მიზნით. მხოლოდ ორი უკიდურესად გამონაკლის შემთხვევაში შეიძლება სახელმწიფო პასუხისმგებელი იქნეს პასუხისმგებელი ჯანდაცვის მუშაკების ქმედებებზე (იხ. ევროპის სასამართლოს უზენაესი სასამართლოს გადაწყვეტილება 2017 წლის 19 დეკემბრის ლოპეს დე სუზა ფერნანდესი პორტუგალიის წინააღმდეგ (ლოპეს დე სოუს ფერნანდესი პორტუგალია) საჩივარი N 56080/13).

ვინაიდან მოცემულ საქმეში არ იყო კონკრეტული პირის სიცოცხლისთვის განზრახული საფრთხის შექმნა, რომელიც უკავშირდება რეანიმაციის მკურნალობის ხელმისაწვდომობის უარყოფას, ეს საქმე არ ეკუთვნოდა სახელმწიფოს განსაკუთრებულ შემთხვევას, რომელიც მოიცავს პასუხისმგებლობას სახელმწიფოს პასუხისმგებლობას. ამგვარად, ევროპულმა სასამართლომ უნდა განიხილოს Lopes de Souza Fernandes v. პორტუგალიის საქმეში შექმნილი კრიტერიუმების გათვალისწინებით, იყო თუ არა საქმე გამონაკლისების მეორე ჯგუფში, ანუ იყო სისტემატიური ან სტრუქტურული ხარვეზები საავადმყოფოს სისტემების ფუნქციონირებისას რომ განმცხადებლის შვილი ჩამოერთვა რეანიმაციის მკურნალობის ხელმისაწვდომობას და ხელისუფლებამ იცოდა ან უნდა იცოდეს ამ რისკის შესახებ და არ მიუღია აუცილებელი ღონისძიებები ამ შესაძლებლობის არსებობის თავიდან ასაცილებლად.

რაც შეეხება ოთხიდან პირველ კრიტერიუმს, არ დადგინდა, რომ სამედიცინო მუშაკების ქმედებები ადვილად გადალახავდა უბრალო სამედიცინო შეცდომის ან სამედიცინო დაუდევრობის ფარგლებს, მათ, რომ თავიანთი პროფესიული მოვალეობების დარღვევით, პაციენტში რეანიმაციულ მკურნალობას არ გამოიყენებდნენ, მიუხედავად იმისა, რომ სრულად აცნობიერებს, რომ პაციენტის სიცოცხლეს საფრთხე ემუქრება, თუ მკურნალობა არ არის გათვალისწინებული. ექსპერტის მოსაზრებები და ამ საკითხზე სასამართლოს დასკვნები აღინიშნა, რომ სამედიცინო დაუდევრობა და სამედიცინო შეცდომები მოხდა და არა პაციენტის მოპყრობა, როგორც ასეთი. მიუხედავად იმისა, რომ განმცხადებლის ვაჟის მკურნალობაში მონაწილე 29 ექიმმა არ მიიღო საკმარისი კვალიფიკაცია, საქმის მასალები ადასტურებს, რომ სასწრაფო ოპერაციის ჩატარება სპეციალისტის მიერ, რომლის კვალიფიკაცია არასდროს ყოფილა გამოწვეული. ყველაზე ექსპერტთა აზრით, ოპერაციის შესაძლო შეფერხება იყო სამედიცინო შეცდომის გამო. შესაბამისად, პირველი კრიტერიუმი არ დაკმაყოფილდა და საქმე არ გამოეყენებინა მეორე განსაკუთრებულ კატეგორიას, რაც სახელმწიფოს პასუხისმგებლობას ნიშნავს.

რაც შეეხება თუ არა მოპასუხე სახელმწიფოს მთავრობამ თავიანთი კონტროლის ფუნქციის შესრულებას, საავადმყოფო რამდენიმე ობიექტში არალეგალურ საქმიანობას ახორციელებდა, მათ შორის, განმცხადებლის შვილის, კარდიოლოგიისა და სისხლის გადასხმის სფეროში. გარდა ამისა, განმცხადებლის შვილის მკურნალობაში მონაწილე რამდენიმე ექიმს არ გააჩნდა საჭირო ლიცენზიები ან კვალიფიკაცია საქართველოს კანონმდებლობის მოთხოვნათა დარღვევით. მიუხედავად იმისა, რომ არსებობს სალიცენზიო მოთხოვნებთან შესაბამისობის სამართლებრივი საფუძველი, მოპასუხე სახელმწიფოს ხელისუფლებამ არ ახსნა, თუ როგორ გამოიყენებოდა ეს ნორმები პრაქტიკაში, თუ ისინი გამოყენებულ იქნა. აქედან გამომდინარე, ევროპის სასამართლოს აზრით, ადგილი ჰქონდა მოპასუხე სახელმწიფოს ხელისუფლების არსებითი და დადებითი მოვალეობის დარღვევას კარგად ფუნქციონირების მარეგულირებელი ჩარჩოს ჩამოყალიბებას, რაც უზრუნველყოფს პაციენტთა სიცოცხლის შენარჩუნების მიზნით მოქმედი სტანდარტების შესაბამისობას.

ბ) პროცედურული ასპექტი. (i) სისხლის სამართლის საშუალება. განმცხადებლის შვილის გარდაცვალების შესახებ სისხლის სამართლის საქმის შეწყვეტის გადაწყვეტილება არ იყო ნაჩქარევად ან თვითნებურად. სათანადოდ მოტივირებული და ეფუძნებოდა, სხვა საკითხებთან ერთად, შესაბამისი სასამართლო სამედიცინო გამოკვლევების შედეგების შესახებ, რომ შეუძლებელი იყო სამედიცინო დაუდევრობისა და პაციენტის გარდაცვალების გარეშე გახსნის ან ექსჰუმაციის გარეშე მიზეზობრივი კავშირი, რისთვისაც განმცხადებელმა არაერთხელ უარი უთხრა ნებართვას. უფრო მეტიც, პროკურორმა განსაკუთრებული ენთუზიაზმი აჩვენა და კომპეტენტურ უწყებას დაწერა, რომ მოცემულ საქმეში სამედიცინო შეცდომა "საჭიროა შესაბამისი ზომების მიღება ასეთი დარღვევების აღსაკვეთად". აქედან გამომდინარე, სამედიცინო დაუდევრობის პროცესის შეწყვეტა არ დაირღვა კონვენციის მე -2 მუხლის პროცედურულ მოთხოვნებს.

(ii) სამოქალაქო სამართლებრივი დაცვა. საავადმყოფოს წინააღმდეგ სამოქალაქო სარჩელის განხილვისას განმცხადებლის საჩივართან დაკავშირებული ფაქტები წარმატებით დადგინდა. თუმცა, საქართველოს კანონმდებლობით გარდაცვლილის ახლო ნათესავებს არ მიუწვდებოდათ შესაძლებლობა მიეღოთ კომპენსაცია ზიანის ანაზღაურების შემთხვევაში, რომელიც დაკავშირებულია ნათესავის გარდაცვალების შემთხვევაში. განმცხადებლის ფსიქოლოგიური სტრესის გათვალისწინებით, მისი შვილის გარდაცვალების გამო, აბსოლუტური და უპირობო საკანონმდებლო აკრძალვა დაუსაბუთებლად შეუშალა ხელს მომჩივანს, რომ მისთვის ხელმისაწვდომი სამართლებრივი დაცვის საშუალებით მორალური ზიანისთვის კომპენსაციის ოდენობა მოითხოვდა.


რეზოლუცია


კონვენციის მე -2 მუხლის არსებითი ასლის დარღვევა მოხდა საქმეში (მიღებული ერთხმად).

საქმე არ დაირღვა კონვენციის მე -2 მუხლის საპროცესო ასპექტის მოთხოვნები სისხლის სამართლის საშუალებებთან მიმართებაში (მიღებული ერთხმად).

საქმე დაირღვა კონვენციის მე -2 მუხლის პროცედურულ ასპექტში სამოქალაქო დახმარების შესახებ (მიღებული ერთხმად).

გადახდა


კონვენციის 41-ე მუხლის გამოყენებისას. განმცხადებელმა არ წარმოადგინა ზიანის ანაზღაურება.

 

Добавить комментарий

Код

© 2011-2018 Юридическая помощь в составлении жалоб в Европейский суд по правам человека. Юрист (представитель) ЕСПЧ.